Po raz pierwszy w historii Nagrodę Nobla z fizjologii lub medycyny uzyskał badacz zajmujący się przeszłością i to dość odległą. Svante Pääbo to szwedzki ewolucjonista i genetyk, pionier archeogenomiki, interdyscyplinarnej gałęzi nauki wykorzystującej zdobycze nowoczesnych technologii do badania biologicznych śladów minionych epok. Pääbo był świetnie przygotowany do zawodu – studiował najpierw nauki humanistyczne, w tym egiptologię, historię nauki i język rosyjski, a potem nauki medyczne. Swoich największych odkryć dokonał w Lipsku, w Instytucie Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka, którym kieruje od roku 1997 do dnia dzisiejszego. Zasłużoną sławę i świeżo przyznaną Nagrodę Nobla przyniosło mu poznanie genomu neandertalczyka, hominina wymarłego ok. 40 tys. lat temu. Pääbo udowodnił, że jest możliwe, aczkolwiek bardzo trudne, odczytanie sekwencji DNA z wydobytych przez archeologów kości, liczących nawet kilkadziesiąt tysięcy lat. Stworzył również standardy pracy z kopalnym DNA. Co więcej, badając DNA ze szczątków kostnych znalezionych w Jaskini Denisowa w górach Ałtaj na Syberii, zrekonstruował genom nieznanej wcześniej archaicznej formy Homo. Denisowianie żyli na terenie Azji w czasach kiedy Europę zamieszkiwali neandertalczycy, na długo przed pojawieniem się człowieka współczesnego. W przeciwieństwie do neandertalczyków, nie pozostawili po sobie większych fragmentów szkieletów, przez co klasyczne badania antropologiczne nie były możliwe. Jak doszło do poznania genomów neandertalczyków i denisowian, opisał Pääbo w książce pt. „Neandertalczyk. W poszukiwaniu zaginionych genomów”, wydanej w Polsce w 2015 r.

Badania archeogenomiczne nie niosą wymiernych korzyści dla medycyny i zdrowia człowieka. Są jednak niewątpliwie dowodem na to jak bardzo współczesna nauka, przekraczając bariery międzydziedzinowe, może przyczynić się do odkrywania nowej wiedzy. Uznanie dokonań Svante Pääbo ma tym większą wagę, że nawet zsekwencjonowanie genomu człowieka nie zostało wyróżnione przez Komitet Noblowski.

Warto dodać, że laureatem Nagrody Nobla był także ojciec Pääbo, Sune Bergström, biochemik uhonorowany w roku 1982 za badania prostaglandyn. Nie jest to pierwszy taki przypadek w historii – ojcowie i synowie, którzy mają na swoim koncie Nagrodę Nobla to także:

– William Henry Bragg (ojciec) i William Lawrence Bragg (syn, wspólna nagroda z fizyki, 1915)

– Niels Bohr (ojciec, nagroda z fizyki, 1922) i Aage Niels Bohr (syn, nagroda z fizyki, 1977)

– Karl Manne Georg Siegbahn (ojciec, nagroda z fizyki, 1924) i Kai M. Siegbahn (syn, nagroda z fizyki, 1981)

– Hans von Euler-Chelpin (ojciec, nagroda z chemii, 1929) i Ulf von Euler (syn, nagroda z medycyny, 1970).