Wyniki pionierskiego projektu badawczego „Mapa Mikrobiomu Polski”, realizowanego przez Instytut Chemii Bioorganicznej PAN we współpracy z firmą Ardigen  S.A., zostały pod koniec września 2025 r. zakupione przez firmę Onebiome Sp. z o.o.. To pierwszy tego typu zbiór danych mikrobiologicznych i genetycznych opisujących polską populację w takiej skali i pierwszy krok do komercyjnego wykorzystania wiedzy o mikrobiomie w diagnostyce i medycynie spersonalizowanej.

Nowy poziom wiedzy o mikrobiomie oparty na polskiej populacji

Projekt „Mapa Mikrobiomu Polski” miał na celu stworzenie kompleksowego, referencyjnego zbioru informacji na temat flory bakteryjnej jelit mieszkańców Polski – przede wszystkim populację osób zdrowych, jak i pacjentów onkologicznych poddanych immunoterapii. To pierwszy tego rodzaju zasób danych w kraju, który łączy:

• dane mikrobiologiczne (mikrobiom),
• dane genetyczne,
• dane fenotypowe.

Zebrany materiał badawczy ma ogromną wartość dla nauki i przemysłu, stanowiąc punkt odniesienia dla przyszłych badań klinicznych i rozwojowych w obszarze zdrowia jelitowego.

Zestaw ten pozwala na dogłębne zrozumienie roli mikrobioty jelitowej w zdrowiu i chorobie oraz umożliwia rozwój spersonalizowanych terapii, probiotyków, czy diagnostyki opartej na charakteryzacji mikrobiomiu.

Rola partnerów projektu: nauka i technologia

Instytut Chemii Bioorganicznej PAN odpowiadał za projekt badawczy i eksperymentalny: prowadził proces rekrutacji uczestników, pobierania i przetwarzania próbek biologicznych, a także analizy laboratoryjne (m.in. sekwencjonowanie materiału genetycznego i metagenomicznego). Dzięki zapleczu naukowemu i doświadczeniu ICHB PAN możliwe było zbudowanie reprezentatywnego zbioru danych o populacji polskiej.

Ardigen SA pełnił rolę partnera technologicznego: opracował infrastrukturę bioinformatyczną, zajął się analizą danych metagenomicznych, integracją danych wielowymiarowych (multi-omics) oraz stworzeniem protokółów analitycznych, które umożliwiają dalszą rozbudowę zbioru o nowe podzbiory, np. dane od pacjentów onkologicznych.

„Mapa Mikrobiomu Polaka to nie tylko zestaw danych, to gotowa platforma do dalszego rozwoju produktów diagnostycznych i terapeutycznych w oparciu o dane populacyjne. Jesteśmy dumni, że Ardigen mógł odegrać kluczową rolę w budowie tej bazy wiedzy” – komentuje dr Kaja Milanowska-Zabel, Ardigen.

Krok w stronę wdrożenia: Onebiome nowym właścicielem wyników projektu

Zakup wyników przez firmę Onebiome to pierwszy krok w kierunku ich komercyjnego wykorzystania.

– Dla nas to moment symboliczny – wyniki projektu naukowego, który przez ostatnie lata rozwijał wiedzę o polskim mikrobiomie, teraz otrzymują praktyczne zastosowanie. To właśnie jest drugie życie Mapy Mikrobiomu Polski – przejście od nauki do realnych produktów wspierających zdrowie i profilaktykę – mówi prof. Paweł Łabaj, współzałożyciel i członek zarządu Onebiome.

Zakupione przez Onebiome wyniki prac badawczo-rozwojowych zostaną wykorzystane w ramach rozwoju nowoczesnych usług i produktów spółki, w tym w projektach z zakresu personalizowanej analizy mikrobiomu, biobankowania oraz długofalowego monitorowania zmian mikrobioty jelitowej. Dzięki temu możliwe będzie wykorzystanie wiedzy naukowej w praktyce klinicznej i konsumenckiej – zarówno w profilaktyce zdrowotnej, jak i w dietetyce spersonalizowanej.

W szczególności zakupiona “Mapa Mikrobiomu Polski” umożliwi dostroić wykorzystywany obecnie model bazowy do populacji Polski jak również opracować zakresy referencyjne lepiej oddających specyfikę Polskiej populacji. Całościowo pozwoli to poprawić jakość zaleceń oferowanych w ramach naszych produktów BioMe Control oraz Base.

Mapa Mikrobiomu Polaka to:

• pierwsze tak kompleksowe narzędzie dla naukowców i firm biomedycznych w Polsce,
• punkt odniesienia dla badań nad rolą mikrobiomu w różnych jednostkach chorobowych,
  fundament dla przyszłych produktów z zakresu diagnostyki, medycyny spersonalizowanej i terapii mikrobiotycznych.

„Każdy z nas nosi w sobie ekosystem większy i bardziej złożony niż dżungla tropikalna — tylko, że ukryty w jelitach. W Mapie Mikrobiomu Polski po raz pierwszy skatalogowaliśmy ten mikrokosmos na poziomie naszej populacji. Teraz ta wiedza przestaje być zamknięta w publikacjach naukowych. Zaczyna pracować dla pacjentów, lekarzy i innowatorów. To prawdziwa translacja nauki do rzeczywistości.”
 — prof. Anna Philips, ICHB PAN, kierownik projektu. Projekt był finansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (POIR.04.01.02-00-0025/17), w partnerstwie międzysektorowym łączącym naukę z przemysłem. Jego rezultaty pokazują, jak skuteczna może być współpraca między instytutem naukowym PAN, firmą technologiczną i podmiotem komercyjnym. Wartość projektu wyniosła 6 330 702,84 zł, a wartość dofinansowania NCBiR 5 594 334,98 zł