CIES

Centrum Innowacyjności i Edukacji Społecznej ICHB PAN

prof. dr hab. Marek Figlerowicz
Koordynator CIES

marek.figlerowicz@ibch.poznan.pl
tel. 1103, pok. 107 CIES

W 2015 roku Instytut Chemii Bioorganicznej PAN (ICHB PAN) zdecydował się zakupić zaniedbaną i niszczejącą od wielu lat secesyjną willę przy ul. Wieniawskiego 21/23 w Poznaniu. Podstawową ideą jaka przyświecała temu działaniu było przywrócenie dawnej świetności zabytkowego budynku poprzez znalezienie dla niego nowej funkcji związanej z nauką. W ten oto sposób wykrystalizowała się idea stworzenia Centrum Innowacyjności i Edukacji Społecznej (CIES). 2 kwietnia 2019 r. Instytut zawarł z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę inwestycyjną nr IJ18-04951 w sprawie udzielenia pożyczki na realizację projektu pod nazwą „Przebudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania, budynku mieszkalnego, wielorodzinnego posiadającego status pustostanu na: Centrum Innowacyjności i Edukacji Społecznej Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk” w ramach Instrumentów Finansowych wdrażanych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 Oś Priorytetowa 9.: „Infrastruktura dla kapitału ludzkiego” Działanie 9.2.: „Rewitalizacja miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych” Poddziałanie 9.2.3.: „Rewitalizacja miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych – instrumenty finansowe”. W ciągu kolejnych lat obiekt przeszedł spektakularną metamorfozę, uroczyste otwarcie CIES miało miejsce we wrześniu 2024 roku.

Od momentu powstania CIES stał się unikatową placówką, której misją jest nie tylko prowadzenie zaawansowanych innowacyjnych badań naukowych. Ważnym elementem działalności Centrum jest także popularyzacja nauki i szeroko rozumiana edukacja. Zgodnie z przyjętymi założeniami, Centrum funkcjonuje zarówno jako miejsce pracy dla naukowców, jak i miejsce spotkań z osobami zainteresowanymi nauką lub chcącymi poszerzyć swoją wiedzę.

W CIES ulokowane zostały strategiczne platformy technologiczne Instytutu: Europejskie Centrum Bioinformatyki i Genomiki (ECBiG), Centrum Biologii Chemicznej (część POL-OPENSCREEN i EU-OPENSCREEN ERIC) oraz Poznańskie Centrum Archeogenomiki. Obecnie w ramach współpracy z największą polską firmą farmaceutyczną Polpharmą, tworzone jest Centrum Technologii RNA, ukierunkowane na projektowanie, syntezę i testowanie różnego typu terapeutycznych RNA.

Platformy te zapewniają dostęp do najnowocześniejszych metod badawczych jakie wykorzystuje się w chwili obecnej w naukach o życiu. Na szczególną uwagę w tym zakresie zasługują laboratoria dysponujące różnorodnymi urządzeniami do: (i) sekwencjonowania kawasów nukleinowych w tym długich RNA oraz transkryptomiki przestrzennej, (ii) równoległej masowej analizy pojedynczych komórek, (iii) ultrarozdzielczej mikroskopii, (iv) wysokoprzepustowych badań przesiewowych, (v) tworzenia spersonalizowanych modeli chorób oraz organoidów.

Jednym z kluczowych zadań Centrum jest także popularyzacja nauki i budowanie mostów między badaczami, przedsiębiorcami oraz lokalną społecznością. W tym celu stworzono w CIES sale wykładowe oraz pokazowe laboratoria, w których realizowane są liczne inicjatywy edukacyjne i popularyzatorskie, między innymi w ramach działającego w Wielkopolsce Szlaku Pracy Organicznej. Wszystkie te działania ukierunkowane są na popularyzację najnowszych osiągnięć nauki, ukazując znaczenie wiedzy, współpracy i innowacji w rozwoju społecznym i gospodarczym.

Oferta

CIES ICHB PAN oferuje szeroki zakres możliwości współpracy i udziału w projektach naukowych i edukacyjnych:

1. Dostęp do infrastruktury badawczej i platform technologicznych: ECBiG, POL-OPENSCREEN, Poznańskie Centrum Archeogenomiki
2. Możliwość korzystania z infrastruktury i know-how ICHB PAN w ramach partnerstw naukowo-przemysłowych
3. Doradztwo w zakresie innowacji i projektów badawczo-rozwojowych
4. Programy edukacyjne i popularyzatorskie dla uczniów, studentów oraz osób dorosłych: warsztaty, wykłady, spotkania z naukowcami i ekspertami przybliżające osiągnięcia współczesnej nauki
5. Możliwość wynajmu nowocześnie wyposażonych sal seminaryjnych, przygotowanych do organizacji konferencji, warsztatów i wydarzeń popularnonaukowych

W CIES ICHB PAN działają następujące zakłady i pracownie Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN:

Zakład Biologii Molekularnej i Systemowej

Zakład Biologii Obliczeniowej Niekodującego RNA

Zakład Genetyki Nowotworów

Zakład Proteomiki Biomedycznej

Pracownia Analiz Pojedynczych Komórek

Pracownia Genomiki

Pracownia Hodowli Komórkowych i Tkankowych

Pracownia Testów i Obrazowania Molekularnego

Szczegółowe informacje dotyczące profilu badawczego oraz oferty poszczególnych zespołów dostępne są na ich stronach domowych.

Projekty

W CIES realizowane są liczne projekty badawcze, wdrożeniowe i edukacyjne o znaczeniu krajowym i międzynarodowym. Do najważniejszych obecnie realizowanych zaliczyć można:

Projekty infrastrukturalne

• ECBiG – Europejskie Centrum Bioinformatyki i Genomiki – MOSAIC 3D (FENG.02.04-IP.04-0012/24). Projekt współfinansowany w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 (FENG), Działanie 2.4 Badawcza Infrastruktura Nowoczesnej Gospodarki. Okres realizacji: 2025-2028.

• POL-OPENSCREEN 2.0 (2024/WK/06) – Utrzymanie, Rozwój i Udostępnianie Polskiej Platformy Infrastruktury Skriningowej dla Chemii Biologicznej w Kontekście Uczestnictwa w Konsorcjum na Rzecz Infrastruktury Badawczej EU-OPENSCREEN ERIC - Dofinansowanie z programu Ministra Nauki „Wsparcie udziału polskich zespołów naukowych w międzynarodowych projektach infrastruktury badawczej. Okres realizacji: 2024-2028.

• POL-OPENSCREEN – Polska Platforma Infrastruktury Skriningowej dla Chemii Biologicznej (FENG.02.04-IP.04-0010/24-00). Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach 2 priorytetu działania 2.4 Badawcza Infrastruktura Nowoczesnej Gospodarki program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.

Projekty B+R

• Skocz do akcji z hukiem: Badanie zasad importu długiego niekodującego RNA do mitochondriów i jego biologicznego znaczenia (2024/53/B/NZ3/03975). Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 27. Okres realizacji: 2025-2029.

• INTERCEPT – Technologia ukierunkowanej analizy pojedynczych komórek na potrzeby diagnostyki nowotworów – wstęp do rozwoju komórkowej medycyny interceptywnej (UoF/02-WIB-3/2023-004). Projekt finansowany w ramach programu Wirtualny Instytut Badawczy ze środków Funduszu Polskiej Nauki. Okres realizacji: 2024-2028.

• U zarania państwowości środkowoeuropejskich na przykładzie Czech i Polski. Dynastie – elity – społeczeństwa (koniec IX -XI wiek). NCN, OPUS 26 LAP. Okres realizacji: 2024-2027

• Ultraczułe profilowanie mutacji napędzających nowotworzenie w dziedzicznych zespołach związanych z inaktywacją genów supresorowych. Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 25. Okres realizacji: 2024-2028.

• Algorytm do personalizacji leczenia raka jajnika na podstawie przestrzennego modelu transkryptomicznego tkanki guza o rozdzielczości jednokomórkowej (FENG.02.02-IP.05-0361/23). FIRST TEAM FNP. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 (FENG). Okres realizacji: 2024-2028.

• Funkcjonalne czy niefunkcjonalne? Analiza pozycyjnie zachowanych ortologów długich niekodujących RNA w genomach kręgowców w rozdzielczości subkomórkowej. Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu SONATA BIS 11. Okres realizacji: 2022-2027.

• Badanie nowej strategii terapeutycznej zmierzającej do obniżenia zmutowanego białka w SCA3/MJD. Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramch konkursu OPUS 21. Okres realizacji: 2022-2026.

• Platforma obliczeniowa do optymalizacji ścieżek rozwojowych komórek w celu uzyskania populacji jednorodnych. NCBiR, Lider XIII. Okres realizacji: 2022-2026

• Opracowanie uniwersalnej platformy szybkiego reagowania, opartej na technologii RNA, zapewniającej krajowe bezpieczeństwo lekowe i epidemiologiczne (2021/ABM/05/00004-00). Projekt współfinansowany przez Agencję Badań Medycznych. Okres realizacji: 2021-2027.

• Mechanizmy molekularne terapeutycznych podejść żywieniowych w neurodegeneracji. Projekt współfinansowany ze środków Wspólnego programu UE – badania nad chorobami neurodegeneracyjnymi (JPND). Okres realizacji: 2011-2030.

Projekty edukacyjne i popularyzatorskie

• Mikroświaty wyobraźni, czyli biologia, chemia i fizyka w jednym kadrze. Projekt współfinansowany w ramach Programu Odkrywcy Ministerstwa Edukacji Narodowej. Okres realizacji: 2025.

• Nauka na Szlaku. Projekt realizowany w ramach programu „Praca organiczna – dziedzictwo Wielkopolan” organizowanego na Szlaku Pracy Organicznej, inicjatywy koordynowanej przez Pałac Generała Dąbrowskiego w Winnej Górze. Dofinansowano ze środków Województwa Wielkopolskiego.